تفاوت روند و دامنه معاملاتی

حذف دامنه نوسان، روشی برای بهبود روند معاملات بورس

سرویس مجله - یک کارشناس بازار سرمایه گفت: برای بهبود روند معاملات بورس باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد، زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان، باعث انحراف بیشتر معاملات بورس می‌شود.

به گزارش سرویس مجله برخط نیوز به نقل از همشهری - ایرنا، نوید قدوسی درباره تداوم روند صعودی شاخص بورس، افزود: پیش بینی تداوم روند صعودی بورس، وابسته به تغییرات شاخص های تاثیرگذار بر بورس در هفته و ماه های آینده است.

وی اظهار کرد: پیش بینی دقیق روند معاملات بورس وابسته به مسیر حرکت قیمت های جهانی، سمت و سوی قیمت دلار و وضعیت تولید و فروش شرکت ها است، این مسایل در کنار یکدیگر، تعیین کننده میزان سودآوری شرکت ها در سال ۱۴۰۰ خواهند بود.

قدوسی خاطرنشان کرد: اگر فرض را بر این موضوع بگذاریم که سودآوری شرکت ها در سال ۱۴۰۰ صعودی بوده و سهام حاضر در بازار با سطوح قیمتی فعلی پتانسیل رشد داشته باشد، برای تداوم روند مثبت بازار باید این روند با شیبی معقول و منطقی همراه باشد، در روند صعودی بازار، بیشتر سهامی رشد خواهند کرد که قابلیت رشد را داشته باشند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه رشد بازار را نمی توان در برخی از سهام و به صورت دستوری تعیین کرد، گفت: روند بازار بر مبنای عرضه و تقاضا است، این موضوع را بارها تجربه کرده ایم که نمی توان بازار را از مسیری که تصمیم دارد حرکت کند منحرف کرد.

وی برای بهبود روند معاملات بورس راهکارهایی را ارائه داد و افزود: در این زمینه باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان و تشکیل صف خرید و فروش باعث تشدید و افزایش هیجان در بازار می شود و زمینه انحراف بیشتر معاملات بورس را در بازار فراهم می کند.

این کارشناس بازار سرمایه لازمه بهبود روند معاملات بورس را افزایش و حذف دامنه نوسان در بازار دانست و گفت: زمانی که سهمی در بازار دارای صف خرید می شود و قیمت آن به صورت مداوم افزایش پیدا می کند برخی از خریداران آن سهم هیچ اعتقادی به ارزندگی آن سهام ندارند، اما تحت تاثیر وجود صف خرید در بازار علاقه به خرید این سهم در بازار پیدا می کنند.

قدوسی خاطرنشان کرد: اگر دامنه نوسان وجود نداشته باشد بازار براساس ارزندگی سهام تصمیم به معامله می گیرد و این موضوع عاملی برای جلوگیری از شکل گیری هیجانات کاذب در بازار می شود و نمادهایی که به اشتباه، افزایش یا کاهش قیمت را در بازار تجربه می کنند کمتر خواهد شد؛ بنابراین نخستین پیشنهاد برای این بازار اتخاذ تصمیماتی جدید برای افزایش و در نهایت کاهش دامنه نوسان است.

قدوسی ادامه داد: پیشنهاد دیگر برای ایجاد تعادل در معاملات این بازار وابسته به موضوع بازارگردانی است که در این زمینه باید اقداماتی برای اصلاح دستورالعمل های بازارگردانی صورت گیرد و خلاقیت در بازارگردانی بیشتر شود.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه فعالیت بازرگردان در بازار نباید فقط این باشد که صف خرید را عرضه و اقدام به جمع آوری صف فروش در بازار کند، گفت: بازارگردان ها باید فعالیت خود را در بازار فراتر از اقدام فعلی خود کنند تا کارایی معاملات بازار با افزایش میزان نقدشوندگی و حجم معاملات بیشتر شود.

وی تاکید کرد: در این میان نهادهای بالاتر از سازمان بورس مانند وزارت اقتصاد و دارایی باید کشور را به نحوی مدیریت کنند تا نرخ ارز، قوانین تجاری و حجم تجارت خارجی مانند صادرات و واردات قابل پیش بینی باشد.

قدوسی خاطرنشان کرد: این موضوع سبب کاهش میزان ریسک بازار خواهد شد و سرمایه گذارانی که در بورس حضور دارند با درجه اعتماد بالاتری در این بازار فعالیت کنند، همه این مسایل در کنار یکدیگر کمکی برای ایجاد روند منطقی تر بازار خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: اگر قرار باشد افزایشی در قیمت سهام یا شاخص بورس رخ دهد باید به صورت آهسته و پیوسته صورت گیرد، این موضوع به معنای آن است که بازار با ساختار معاملاتی کارای خود، ریسک بازار را کاهش داده و نیز منابعی که جذب بازار می شوند با ماندگاری بالاتری همراه خواهند شد.

وی تاکید کرد: فردی که در این موقعیت وارد بازار شده است به دلیل تعدیل ریسک از لحاظ کسب بازدهی با وضعیت بهتری همراه خواهد شد که این موضوع باعث می شود تا سهامداران علاقه بیشتری را برای سرمایه گذاری در این بازار داشته باشند.

قوانین بازارهای پایه فرابورس (زرد و نارنجی و قرمز) چیست ؟

اگر سرمایه‌گذار هستید از همین ابتدا باید بدانید بازار پایه فرابورس ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد.

دلیل انرا در ادامه بخوانید.

نوع شرکت‌ها و اوراق بهاداری که در هر یک از این بازارها معامله می‌شوند، متفاوت است و شرکت‌های مختلف بر اساس شرایطی که داشته باشند می توانند در یکی از این بازارها ثبت شوند.

همچنین در بعضی موارد الزامات لیست شدن و نیز مقررات مربوط به هر یک از این بازارها متفاوت تفاوت روند و دامنه معاملاتی است.

مشخصات و ویژگی‌های هر یک از این بازارها در آیین‌نامه معاملات بورس تهران و آیین نامه معاملات فرابورس ایران ذکر شده است که می‌توانید از سایت سازمان بورس و اوراق بهادار (www.seo.ir) انها را دریافت نمایید.

فلسفه تشکیل بازار پایه

فلسفه تشکیل بازار پایه، یکی الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند.

چنانچه شرکت‌های مزبور در بورس یا فرابورس پذیرش نشده باشد، حداقل باید ثبت شوند و معاملات آنها در یکی از بازارهای بورسی انجام شود.

اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی می‌رود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند.

همچنین شرکت‌هایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست می‌دهند یا اصطلاحا اخراج می‌شوند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.

سه دسته شرکت در بازارهای پایه فرابورس حاضر هستند:

• شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
• شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.
• شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس

چندی پیش طی اطلاع‌رسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات بازار پایه فرابورس در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود.

بر این اساس قرار شد که سهام بازار پایه در 3 تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم‌بندی شوند.

این تفاوت روند و دامنه معاملاتی بازار که پیش از این شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد.

با توجه به این تغییرات، این سوالات ممکن است برای شما پیش آید:

• بازار پایه چه خواهد شد؟
• آیا نقدینگی از بازار پایه خارج می‌شود؟
• بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟
• درصد نوسان در بازار پایه چقدر است؟
• چرا برخی روزها نوسان 4 درصدی را در برخی نمادهای بازار پایه مشاهده می‌کنیم؟

برای یافتن پاسخ سوالات‌تان، ادامه مطلب را بخوانید.

پیش از رنگی کردن بازار پایه، طرح های دیگری نیز برای کنترل و اصلاح این بازار در نظر گرفته شده بود.

این طرح‌ها یا کامل نبودند یا با مخالفت فعالین بازار و مدیران سازمان همراه بود.

آخرین طرح رد شده، طرحی بود که در آن قیمت‌های خرید و فروش مشخص نبود و سهامداران با سازو کار خاصی می‌بایست اقدام به خرید و فروش سهام می‌کردند.

پس از رد شدن طرح مذکور، این بار مدیران سازمان بورس تصمیمات دیگری گرفتند.

بر اساس این تصمیم مقرر شد سهام بازار الف، ب و ج در تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم‌بندی شوند.

کدام سهام به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل می‌شوند؟

بر اساس دستورالعمل سازمان بورس، هر نماد با توجه به ویژگی‌های زیر در یکی از سه تابلو قرار می‌گیرد:

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل می‌شوند:

• مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• حداقل 1 صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل می‌شوند:

• ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی “پایه زرد” یا تابلوی “پایه قرمز” نباشند.
• اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هریک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهار نظر یا اظهارنظر مردود باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل می‌شوند:

• رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
• مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
• ناظر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل 3 سال مالی متوالی صورت های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

حداکثر نوسان در بازار پایه چگونه است؟

طی تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، انجام معاملات و دامنه نوسان‌ها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:

• تابلو زرد بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 3% است.
• تابلو نارنجی بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 2% است.
• تابلو قرمز بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 1% است.

در خصوص نوسانات بازار پایه به این نکات توجه کنید:

• در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، چنانچه صرف خرید و فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معامله دو در ده هزار (0.0002) تعداد سهام شرکت باشد در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد شد.
• از این پس امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
• همچنین بر این اساس، صندوق های سرمایه گذاری مختلط قابل معامله در بورس (ETF) و صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام می‌توانند تا حداکثر 10% از دارایی های تفاوت روند و دامنه معاملاتی تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.

مبنای نوسان اعلام‌شده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:

• سهم الف در بازار “پایه زرد”، می‌تواند نهایتاً 15% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، می‌تواند نهایتاً 10% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه قرمز”، می‌تواند نهایتاً 5% نوسان در هفته داشته باشد.

مزایا و معایب قوانین جدید بازار پایه

• مزایا: محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام.
• معایب: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.

چه سهامی به بازار پایه زرد، چه سهامی به بازار پایه نارنجی و چه سهامی به بازار پایه قرمز منتقل خواهند شد؟

طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح 125 شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا 3% بازه نوسان خواهند داشت.

به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی 42 شرکت و در بازار پایه قرمز 14 شرکت معامله خواهند شد.

در فایل منتشر شده توسط سازمان فرابورس، جزییات بیشتری از بازار پایه و همچنین لیست تمامی سهام بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز را مشاهده نمایید.

پرسش‌های متداول در مورد بازار پایه

1. چه شرکت‌هایی باید درخواست درج در بازار پایه را ارائه کنند؟

شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکت‌های مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه ذیل هستند:

شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها مساوی یا کمتر از 100 سهامدار و بیش از 35 سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 100 میلیارد ریال باشد.

شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها بیش از 100 سهامدار و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 50 میلیارد ریال باشد.

2. اولین بار شرکت‌ها در کدام تابلو بازار پایه درج می‌شوند؟

تصمیم‌گیری در خصوص نوع تابلو بر عهده کمیته درج خواهد بود.

3. آیا شرکتی که دارای سهام بی‌نام است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورتی که سهام شرکت بی‌نام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.

4. آیا شرکتی که دارای سهام ممتاز است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیات‌مدیره فرابورس، امکان نقل و انتقال آنها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.

5. آیا شرکت‌های تعاونی می‌توانند تفاوت روند و دامنه معاملاتی در بازار پایه درج شوند؟

در صورت ثبت شرکت‌های تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکت‌ها می‌توانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.

6. آیا شرکت‌هایی که در مرحله قبل از بهره‌برداری هستند، امکان درج در بازار پایه را دارند؟

در صورت داشتن شرایط درج در بازار پایه، منعی وجود ندارد.

7. آیا حسابرس شرکت متقاضی درج در بازار پایه، باید معتمد سازمان بورس باشد؟

بله- حسابرس شرکت حتما باید از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب شده باشد.

8. مراحل درج شرکت در بازار پایه چیست؟

پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپرده‌گذاری مرکزی انجام شود.

پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های شرکت در آن چاپ می‌شود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام می‌شود.

9. چه اطلاعاتی باید توسط شرکت‌های درج شده در بازار پایه افشا شود؟

موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران (ifb.ir) در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعمل‌ها قابل مشاهده است.

10. آیا شرکت‌های درج شده در بازار پایه ملزم به افشاء بودجه می‌باشند؟

خیر- شرکت‌های درج شده در بازار پایه الزامی جهت افشاء بودجه در سامانه کدال ندارند.

11. آیا امکان انتقال شرکت‌ها بین بازارها وجود دارد؟

انتقال شرکت‌ها بین بازارها، منوط به ارائه درخواست پذیرش و تکمیل فرآیند پذیرش است.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت یعنی چه؟

برای فعالیت در بورس باید با اصطلاحات بورسی آشنایی داشته باشید. یکی از این مفاهیم حراج پیوسته و حراج ناپیوسته می باشد. منظور از حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس چیست و حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت به چه معناست. کلمه حراج در بورس با معنی شناخته شده آن متفاوت است با بورس فردا همراه باشید:

حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت چیست؟

تعریف حراج پیوسته:

هنگامی که در زمان مشخصی از ساعات معاملات (9 تا 12:30) شما اقدام به خرید یک سهام می کنید و زمانی که شما سفارش خود را در همان بازه زمانی ثبت می کنید و در همان لحظه اگر با قیمت مد نظر شما فروشنده ایی باشد این معامله صورت می گیرد. به عبارتی برای انجام یک معامله می بایستی قیمت خریدار با قیمت فروشنده تطبیق داده شود که به این امر حراج پیوسته گفته می شود.

تعریف حراج ناپیوسته:

در حراج ناپیوسته با این تفاوت تفاوت روند و دامنه معاملاتی که این معامله در ساعات معاملاتی مشخص که معمولا 30 دقیقه است صورت نمی گیرد یعنی قیمت های پیشنهادی خریدار و فروشنده باهم تطابق ندارند، اگر بعد از آن زمان و در ساعات دیگر قیمت خریدار و فروشنده باهم برابر شد معامله صورت خواهد گرفت. اگر در حراج ناپیوسته به دلیل برابر نبودن قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت پیشنهادی فروشنده معامله ای صورت نگیرد و یا این سفارشات به تایید سازمان بورس نرسد حراج ناپیوسته برای بار دوم انجام می شود اما اگر این اتفاق تکرار شود بار سومی وجود ندارد و قیمت مرجع در حراج پیوسته ثبت می شود.

حراج پیوسته برای شرکت هایی که سهام داران زیادی دارند و نقد شوندگی آن ها بالا است کاربرد داشته و حراج ناپیوسته نیز برای شرکت هایی با سهام دار کم و میزان نقد شوندگی پایین به کار می رود.

5 دلیل برای حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان

• برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و یا مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده :

برگزاری مجمع عمومی میتواند با اهدافی که داشته باشد حراج پیوسته را با یا بدون دامنه نوسان را تحت تاثیر بگذارد. به طور مثال اگر هدف از برگزاری و تشکیل مجمع عمومی، تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود باشد آن وقت بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان صورت می گیرد. اما با این تفاوت که اگر هدف از برگزاری مجمع عمومی هدفی به غیر از تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود نقدی داشته باشد (مانند انتخاب حسابرس و بازرس قانونی) باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت. در این هنگام شرایطی هم است که شرکت هدفش از برگزاری مجمع عمومی افزایش سرمایه باشد، آن وقت بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.

• افشا و انتشار اطلاعات مفید با اهمیت بالا :

اگر افشای اطلاعات با اهمیت شرکت های ثبت شده نزد سازمان در گروه الف قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان و اگر در گروه ب قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام می شود.

طبق قانون منتشر و وضع شده اگر نماد معاملاتی شرکتی متوقف شود نماد معاملاتی حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با محدودیت دامنه نوسان با حراج ناپیوسته بازگشایی می شود.

زمانی که یک سهام و نماد شرکتی شامل گره معاملاتی می شود در ابتدا روز معاملاتی بعد از آن روز با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

• استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت

در این صورت بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی های لازم، با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.

به منظور کنترل نوسانات و تلاطم هایی که در بازار قیمت است، نهادهای ناظر بازار سرمایه وظیفه این امر را دارد تا یک وضعیت مطلوب و معتدل را در قیمت بوجود بیاورد البته با استفاده از ابزار هایی در بورس اوراق بهادار تهران به اسم “دامنه نوسان”. تعریفی که میتوان از دامنه مجاز نوسان به میان آورد به آن حدود سقف و کف قیمتی گفته می شود که هر سهم در هر روز معاملاتی می‌تواند داشته باشد.

الگوی مثلث متقارن در تحلیل تکنیکال

در بازار سرمایه برای تحلیل انواع سهام و دارایی‌ها، معمولا از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که می‌توان با استفاده از داده‌های آنها، تحلیل منطقی و درستی نسبت به رفتار حرکتی سهام به دست آورد. الگوهای نموداری یکی از مهمترین ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال می‌باشند که طبق آنها نقاط مهم و اساسی سهام مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و تحلیلگران بر اساس آنها، معاملات خود را انجام می‌دهند. الگوی مثلث متقارن، از جمله الگوهای پر کاربرد در این زمینه است که در این مقاله به ساختار آن و نحوه معامله توسط آن را بیان خواهیم کرد. در ادامه به مطالب زیر خواهیم پرداخت:

تعریف الگوی مثلث

آشنایی با ساختار مثلث متقارن

انواع مثلث متقارن

- مثلث متقارن نزولی

- مثلث متقارن صعودی

نحوه انجام معامله با استفاده از الگوی مثلث متقارن

اهمیت حجم معاملات در الگوی مثلث متقارن

هدف قیمت پس از الگوی مثلث متقار ن

تعریف الگوی مثلث

هر سهم پس از تغییرات قیمتی در طی روز، کندل قیمت را در نمودار ثبت می‌کند. مجموعه این کندل‌ها در طول بازه زمانی، تشکیل نمودار قیمتی می‌دهند. الگوهای موجود در تحلیل تکنیکال بر اساس همین نمودارها پدید می‌آیند.

الگوی مثلث، الگویی است که نمودار سهم در مقطعی از زمان، تشکیل الگویی شبیه مثلث می‌دهد و این الگو جزو الگوهای ادامه‌دهنده محسوب می‌شود. زمانی که الگو شکل می‌گیرد، سهم دچار روند اصلاحی می‌شود و پس از خروج از الگو دوباره روند قبل از الگو را ادامه می‌دهد. در این الگو حالتی به وجود می‌آید که ساختار آن به شکلی است که نمودار به حالت فشرده‌سازی می‌رسد و در انتظار یک روند بعدی می‌ماند. الگوی مثلث انواع مختلفی دارد که در این مطلب به بررسی الگوی مثلث متقارن می‌پردازیم.

آشنایی با ساختار مثلث متقارن

همان‌طور که از نام این الگو پیداست، در الگوی مثلث متقارن، دو خطی که رو به روی هم در مثلث قرار می‌گیرند، شیب یکسانی دارند و همانند یک مثلث متساوی الساقین به چشم می‌آید. خط بالایی از روی مقاومت نمودار و خط پایینی از حمایت نمودار، رد می‌شوند. زمانی که الگوی مثلث متقارن شکل می‌گیرد، نمودار سهام وارد فاز اصلاحی می‌شود و در خود حدود پنج موج اصلاحی به وجود می‌آید. تشکیل ا لگوی مثلث متقارن، بعد از شکل‌گیری یک روند در نمودار است.

قیمت در الگوی مثلث متقارن، هر لحظه فشرده‌تر می‌شود تا زمانی که از داخل مثلث خارج شود. برای اینکه بتوان در بازار، موقعیت مناسبی انتخاب کرد، باید با دقت، یک شکست مقاومتی بالقوه را در سطح بالایی یا پایینی مثلث متقارن شناسایی کرد . اگر روند قبل از الگو، صعودی باشد، بعد از تشکیل الگو و عبور از منطقه مثلث متقارن، روند صعودی قدرتمندی در نمودار دوباره شکل می‌گیرد. اگر روند قبل از الگو، نزولی باشد، بعد از تشکیل الگو و عبور از منطقه مثلث تقارن، روند نزولی قدرتمندی در نمودار دوباره شکل خواهد گرفت. بنابراین همه چیز بسته به خروج از راس مثلث و شکسته شدن آن دارد.

انواع مثلث متقارن

الگوی مثلث متقارن به دو دسته صعودی و نزولی تقسیم می‌شود. هر کدام از این دسته‌ها، تأثیر بسزایی در روند بعدی سهام دارد و می‌تواند هدف قیمتی مجزایی داشته باشند. از همین رو شناخت دقیق از انواع مثلث متقارن، امری ضروری برای انجام معاملات مختلف در بازار بورس به حساب می‌آید.

مثلث متقارن نزولی:

در این نوع از مثلث متقارن، روند نزولی شیب‌دار قبل از رسیدن به الگوی مثلث متقارن شکل می‌گیرد. در این الگو، هر بار که قیمت سهم به سطوح حمایتی یعنی خط پایینی مثلث برخورد می‌کند، از همان نقطه برمی‌گردد. اما این فرآیند به سمتی پیش می‌رود که نوک مثلث به سمت پایین و از نوع کاهشی باشد. حرکت قیمتی داخل مثلث به‌گونه‌ای پیش می‌رود که رفته رفته فشرده‌تر و متراکم‌تر می‌شود. در این مواقع هر لحظه که قیمت سهم خطوط حمایتی خود را به سمت پایین بشکند، نمودار از الگوی مثلث خارج شده و روند نزولی قبلی دوباره ادامه پیدا خواهد کرد تا جایی که افت قیمتی را شاهد هستیم.

مثلث متقارن صعودی:

همان‌طور که انتظار می‌رود، مثلث متقارن صعودی، دقیقا برعکس نوع نزولی خود عمل می‌کند. قبل از تشکیل این الگو، روند صعودی در نمودار سهم حاکم بوده است و پس از رسیدن به الگوی مثلث متقارن، وارد فاز اصلاحی شده و هر بار که کندل قیمتی، به سقف قیمت یا خطوط مقاومتی برخورد می‌کند، از همان نقطه به سمت پایین برمی‌گردد تا جایی که این رفت و برگشت و نوسانات قیمتی داخل مثلث، تشکیل مثلثی رو به بالا و صعودی می‌دهد.

هرچه قیمت، بیشتر به راس مثلث نزدیک شود، به پایان الگوی مثلث متقارن نزدیک تر می‌شویم.

در این حالت، هرگاه قیمت سهم بتواند ناحیه مقاومتی مثلث را با قدرت به سمت بالا، رد کند، هر لحظه احتمال شکل‌گیری روند صعودی با شیب بالا، وجود خواهد داشت که ادامه‌دهنده روند صعودی اولیه می‌باشد.

نحوه انجام معامله با استفاده از الگوی مثلث متقارن

در تحلیل تکنیکال زمانی می‌توانیم از الگوی مثلث متقارن، سیگنال خرید یا فروش بگیریم که دو خط بالا و پایین مثلث که نقاط مقاومتی و حمایتی را تشکیل می‌دهند، توسط کندل‌های قیمتی شکسته شوند. در این حالت اگر قبل از تشکیل الگوی مثلث، روند سهم، صعودی بوده باشد، با رد شدن ناحیه مقاومتی و خروج از مثلث، می‌توان منتظر یک روند صعودی بود و به نوعی سیگنال خرید صادر می‌شود. بالعکس در حالتی که قبل از شروع الگو، روند سهم نزولی بوده، با تشکیل الگو و در نزدیکی خروج از راس مثلث، اگر کندل قیمتی، خطوط حمایتی یعنی خط پایین مثلث را به سمت پایین بشکند، باید منتظر ادامه روند نزولی بود و احتمال بسیار زیاد، سیگنال فروش در معامله صادر می‌شود.

همچنین در داخل الگوی مثلث به دلیل نوسانات قیمتی می‌توان نحوه انجام معاملات را به شکل زیر در نظر بگیریم. زمانی که کندل‌های قیمتی به سطح حمایتی یعنی خطوط پایینی مثلث متقارن نزدیک می‌شوند، به دلیل اینکه احتمال می‌رود، قیمت سهم از همین نقاط به سمت بالا برگردد، می‌توان موقعیت خرید را در این نواحی انتخاب کرد و زمانی که به سمت خطوط بالایی یعنی سطح مقاومتی نزدیک می‌شود، به دلیل اینکه به احتمال زیاد دوباره به سمت پایین باز می‌گردد، پس می‌توان موقعیت فروش را در این نواحی انتخاب کرد.

هر چه نمودار سهم به سمت راس مثلث متقارن نزدیک می‌شود، کندل‌های قیمتی متراکم‌تر و کم نوسان‌تر دیده می‌شود. در این حالت باید منتظر ماند تا متوجه شویم، کندل قیمتی نمودار را به سمت بالا رد می‌کند یا پایین.

در صورتی که راس مثلث، خطوط مقاومتی را رد کند، معمولاً سیگنال خرید و در صورتی که راس مثلث، خطوط حمایتی را بشکند، معمولاً سیگنال فروش صادر می‌گردد.

اهمیت حجم معاملات در الگوی مثلث متقارن

تا زمانی که، نمودار قیمتی سهم در داخل الگوی مثلث متقارن قرار داشته باشد، نمودار سهام در فاز اصلاحی و نوسانات قیمتی قرار می‌گیرد. حجم معاملات در پروسه الگو، به شکل خنثی خواهد شد چرا که اکثر معامله‌گران در انتظار تعیین تکلیف سهم هستند. اما هر چه نمودار به سمت راس مثلث و خروج از الگو نزدیک‌تر می‌شود، دامنه نوسانات و حجم معاملات کم و کمتر می‌شود. اما اهمیت حجم معاملات در الگوی مثلث متقارن در نزدیکی خروج از الگو، به چشم می‌خورد. در صورتی که روند قبلی نمودار، صعودی بوده باشد، احتمالاً در صورت خروج از الگو، حجم معاملات به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. همچنین در نزدیکی راس مثلث، اگر روند قبلی سهم، نزولی بوده باشد، احتمالاً حجم معاملات به تفاوت روند و دامنه معاملاتی دلیل نزولی شدن روند سهم، کاهش پیدا می‌کند. به همین منظور بررسی حجم معاملات در نواحی مختلف الگو، می‌تواند در درک بهتر ما از روند سهم و پیش‌بینی ما از آینده سهم، کمک بسیار زیادی کند. به نوعی همیشه باید منتظر خارج شدن نمودار از الگو باشیم و با بررسی جهت روند و حجم معاملات، تصمیم بهتری نسبت به خرید یا فروش سهم خود کنیم.

هدف قیمت پس از الگوی مثلث متقارن

تعیین هدف قیمتی در تحلیل تکنیکال، همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. معمولاً پس از هر تحلیل، هدف قیمتی سهم سنجیده می‌شود. هدف قیمتی چشم‌اندازی از روند سهم و پیش‌بینی لازم را همراه دارد. در الگوی مثلث متقارن نیز، می‌توان حدس و گمان‌هایی را راجع به هدف قیمت سهم، داشت. به طور معمول وقتی الگوی مثلث متقارن شکل گرفت، در ابتدای الگو، فاصله بین دو ضلع یا دو خط حمایتی و مقاومتی، معیار خوبی برای تعیین هدف قیمت می‌باشد. در صورتی که روند بعدی سهم، صعودی باشد، از راس مثلث به‌ اندازه همان میزانی که سنجیدیم، به سمت بالا، هدف بعدی سهم خواهد بود. همچنین در صورتی که روند بعدی سهم، نزولی باشد، به همان میزان، از راس مثلث به پایین، هدف بعدی سهم خواهد بود که نشان از افت شدید قیمتی خواهد داد.

جمع بندی

الگوی مثلث متقارن از پر کاربرد‌ترین، الگوهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال می‌باشد. این الگو، اطلاعات مهمی را به تحلیلگران در زمان تشکیل الگو و نیز در زمان خروج از الگو، می‌دهد. راس مثلث در این الگو حائز اهمیت است. در این حالت جهت روند سهم و هدف بعدی سهم مشخص می‌شود. به همین دلیل شناخت کافی و دقیق از الگوی مثلث متقارن در نحوه معاملات ما نقش مهمی را بازی می‌کند. در این مقاله ما به بررسی ساختار الگوی مثلث متقارن پرداختیم و در ادامه، انواع آن و نحوه معامله توسط آن را بیان کردیم.

تحلیل تکنیکال نیاز به کسب آموزش‌های لازم و مهارت‌های بیشتر دارد که کارگزاری اقتصاد بیدار با بهره بردن از کارشناسان این حوزه، خدمات آموزشی خود را به علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد که کافی است با دفاتر این کارگزاری در ارتباط باشید.

همه چیز درباره معاملات محدوده نوسان (Range Trading) و کاربرد آنها!

ما در این مقاله به بررسی معاملات محدوده نوسان (Range Trading) می‌پردازیم و و اینکه چگونه می توان از آن در مواقعی که یک بازار روند مشخصی ندارد، سود برد. معاملات محدوده نوسان زمانی اتفاق می‌افتد که یک بازار برای یک دوره زمانی مشخص بین دو قیمت یا سطح حرکت می‌کند؛ که این شاخص مانند روش‌های دیگر می‌تواند در یک بازه ۵ دقیقه‌ای، روزانه و یا در طی چند ماه اتفاق افتد. به بالاترین قیمتی که در این محدوده قرار می‌گیرد، محدوده مقاومت قیمت (resistance) و به پایین‌ترین قیمت در این محدوده، حمایت قیمت (support) گویند.

معامله‌گران معمولا برای استفاده و شناسایی نقطه شروع و پایانی معاملات محدوده نوسان، از عواملی مانند حجم و نوسان قیمت استفاده می‌کنند.

چگونه می‌توان معاملات محدوده نوسان را انجام داد

اولین کار در انجام معاملات محدوده نوسان، مشخص کردن دامنه مورد معامله است. معمولا برای این کار قیمت حداقل باید دوبار از سطح حمایت قیمت، افزایش یابد و و همینطور باید دوبار از سطح مقاومت قیمت کاهش یابد؛ زیرا در غیر اینصورت، ممکن است قیمت بیشتر یا کمتر از سطح مقاومت و حمایت شود.

در شکل زیر یک محدوده نوسان نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید قیمت در طی زمان بین دو سطح مقاومت و حمایت مشخص شده و در حال حرکت است.

خط‌های صاف نمایانگر ناحیه معاملات محدوده نوسان است که توسط آن تریدرها می‌توانند نقاط مقاومت و حمایت را مشخص کنند و از آن برای نقطه ورود و خرید خود و همچنین مشخص کردن حد ضرر استفاده کنند. بعد از مشخص کردن دامنه است که تریدرها می‌توانند از آن برای یک معامله سود آور استفاده کنند. بسیاری از سرمایه‌گذاران به مدت بازه معاملات محدوده نوسان نگاه می کنند. حرکات معاملاتی بزرگ معمولا در یک محدوده طولانی اتفاق می‌افتند.

تریدرها معمولا بعد از مشخص کردن محدوده نوسان به دو طریق دست به معامله می‌زنند. اولا اینکه به صورت دستی شروع به خرید در نقاط حمایت و فروش در نقاط مقاومت کنند و یا اینکه هنگام رسیدن بازار به هر دو نقطه دست به خرید محدود برای ورود به پوزیشن در جهت مناسب آن می‌زنند.

مهم است که به عرض محدوده معاملات و همچنین مسافت‌هایی که در محل توقف استفاده می شود، توجه کنید. اگر عرض محدوده بسیار کم باشد، ارزش ریسک کردن برای بدست آوردن سود در آن بسیار کم می‌شود.

نحوه استفاده از اندیکاتورها و نقطه فرار در معاملات محدوده نوسان

معمولا برای استفاده از معاملات محدوده نوسان ، پیدا کردن حدود مقاومت و حمایت قیمت مهمترین فاکتورها هستند؛ اما اینکار می‌تواند شامل استفاده از اندیکاتورها نیز باشد. اندیکاتورهای تکنیکال مانند اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) و شاخص کانال کالا (Commodity Channel Index)، می‌توانند برای تایید شرایط خرید و فروش بیش از حد در محدوده استفاده شوند که اکثرا نشان دهنده میزان حرکات قیمت در بالاترین و پایین‌ترین حد دامنه نوسان هستند. نمودار زیر استفاده موفقیت آمیز از شاخص کانال کالا در معاملات محدوده نوسان را نشان می‌دهد.

البته هیچ محدوده معاملاتی برای همیشه دوام ندارد و در نهایت این محدوده به پایان می‌رسد و قیمت یا به سمت پایین و یا بالاتر از این محدوده خواهد رفت. در این حالت، تریدر می‌تواند به دنبال یافتن بازارهای دیگری برای تجارت باشد یا با استفاده از بریک اوت (breakout) به دنبال بهره‌گیری از روند جدید باشد. برای بهره‌گیری از این بریک اوت، معمولا تریدرها مدتی دست از معامله برمی‌دارند و یا خرید و فروش خود را بسیار محدود می‌کنند. معمولا تریدرها برای معامله در زمان بریک اوت، از اندیکاتورهای دیگری برای تشخیص این نقطه و اینکه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت استفاده می‌کنند. افزایش حجم معاملات در بریک اوت (که میتواند صعودی و یا نزولی باشد)، نشان دهنده میل بیشتر تغییرات قیمت در همان سمت و به مدت طولانی‌تری خواهد بود.

البته همیشه این احتمال وجود دارد که بریک اوت، به درستی تشخیص داده نشود و قیمت به محدوده قبل از آن بازگردد. مانند دیگر موارد بازار اما همیشه به این نکته توجه داشته باشید که برای فهمیدن اینکه بعد از نقطه فرار، بازار به صورت صعودی است یا نزولی، باید یک گوی پیش‌بینی آینده داشته باشید.

نحوه شناسایی محدوده مقاومت و حمایت

دامنه بعد از یک موج جنبشی و یا یک بازار رو به رشد رخ می دهد. پس در اینجا به چگونگی تشخیص دامنه می‌پردازیم. روش‌های زیادی وجود دارد که یک نمودار بر طبق یک الگوی خاص در حال حرکت باشد. حالات مختلف نحوه قرار گرفتن نقاط بالایی و پایینی در معاملات محدوده نوسان :

۱. درست بعد از یک موج جنبشی

بعد از یک موج جنبشی و یا یک بازار رو به رشد، شما همیشه باید پایین‌ترین (بالاترین) میزان بعد از سقوط (افزایش) قیمت را به عنوان نقطه حمایت (مقاومت) در نظر بگیرید و بیشترین (کمترین) قیمت را بعد از اصلاح موج قیمت را به عنوان نقطه مقاومت (حمایت) در نظر بگیرید. در شکل زیر میتوانید نحوه تعیین محدوده نوسان در این حالت را ببینید.

۲. بعد از یک موج جنبشی رو به پایین (بالا) و هنگامی که اولین کاهش (افزایش) قبل از نوسان اتفاق بیفتد

وقتی در شرایطی قرار دارید که موج جنبشی رو به پایین (بالا) رخ داده است و اولین کاهش (افزایش) بعد از نوسان موج اتفاق می‌افتد، شما می‌خواهید که اولین نقطه کاهش (افزایش) یافته را به عنوان نقطه حمایت (مقاومت) در نظر می‌گیرید؛ نه نقطه‌ای که باعث به وجود آمدن نوسان شده است. نقطه بالایی (پایینی) که سبب ایجاد موج نوسان شده را نیز به عنوان نقطه مقاومت (حمایت) در نظر می‌گیریم. با مشاهده شکل زیر راحت‌تر می‌توانید این موضوع را درک کنید:

۳. به طور تصادفی به هر نقطه از نمودار نگاه کنید

برای مثال نمونه شکل زیر که معمولا در اکثر نمودارها شکل می‌گیرد را در نظر بگیرید. برای اینکه به راحتی بتوانید با نگاه کردن به هر نمودار قیمتی بتوانید یک محدوده تقریبا درست را انتخاب کنید، همیشه به یاد داشته باشید که بالاترین نقطه قبل از شروع نوسانات را به عنوان نقطه مقاومت و پایین ترین نقطه بعد از آن را به عنوان نقطه پشتیبان محدوده خود در نظر بگیرید.

۴. انتخاب محدوده با توجه به میزان نقدینگی در بالا و پایین محدوده

در مثال شکل زیر دو محدوده با رنگ قرمز و سبز در نظر گرفته شده است. اکثر مردم برای انتخاب محدوده ، رنگ قرمز را انتخاب می‌کنند ولی گزینه‌ای که معقولانه و مناسب‌تر است، محدوده سبز رنگ است. مقدار بالا برای انتخاب نقطه مقاومت، برای محدوده قرمز “ناچیز” است. این بدان معنی است که میزان نقدینگی در بالای محدوده بسیار کم است. همچنین نقطه مقاومت در محدوده سبز، سبب این شده است که عرض محدوده به میزان درستی کاهش پیدا کند. بنابراین همیشه نقطه انتخابی برای نقطه مقاومت در محدوده سبز بالاتر از محور قرمز است.

همیشه به یاد داشته باشد که انتخاب محدوده زیاد و کم در نمودار به آسانی امکان‌پذیر نیست. همیشه حالت‌های مختلف را امتحان کنید و ببینید که قیمت، کجا و چگونه به یک سطح معین واکنش نشان می‌دهد.

نتیجه‌گیری

معاملات محدوده نوسان در حالی که یک شاخص فنی نیست؛ اما آن را می توان برای شناسایی روندها و تفسیر نوسانات استفاده کرد. از آنجا که معاملات محدوده نوسان فقط قیمت را در نظر می گیرند و نه زمان یا عوامل دیگر، بنابراین آنها یک نمای منحصر به فرد از فعالیت قیمت‌ها را به تجار ارائه می دهند. گذاشتن زمان و مشاهده اینکه معاملات محدوده نوسان چگونه در واقع عمل می‌کنند، بهترین راه برای تعیین چگونگی به کارگیری آنها در سیستم تجاری و مفیدترین ابزار کاربردی برای تجارت است. با استفاده درست از معاملات محدوده نوسان، سودآوری شما به میزان قابل توجهی بالا می‌رود.