وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله

فروش تعهدی چیست؟ ساز و کار فروش تعهدی-چگونگی کسب سود در بازار قرمز

شرکت مدیریت فناوری بورس تهران با توجه به نیاز فعالانِ بازار سرمایه و در جهت کسب سود حداکثری آنان، ابزارهای گوناگونی طراحی کرده است. صندوق های سرمایه گذاری، سبدگردان ها، قراردادهای مشتقه، انواع اوراق بدهی و . از این دسته ابزارها می‌باشند. تمامی این ابزارها تنها در صورت مساعد بودن شرایط بازار و رشد ارزش دارایی‌ها، موجب کسب سود می‌شوند. به همین منظور بورس تهران به جهت کسب سود در شرایط ریزش بازار، ساز و کار فروش تعهدی را ایجاد نمود. در ویدیو زیر بطور مختصر فروش تعهدی شرح داده شده است.

ساز و کار فروش تعهدی

به فروش وکالتی سهام شخص دیگری، فروش تعهدی گفته می‌شود. در این ساز و کار، فردی احتمال می‌دهد که ارزش سهام شرکت A در آینده کاهش می‌یابد. این احتمال می‌تواند برگرفته از اطلاعات منتشر شده و یا نتیجه‌ای از تحلیلهای وی باشد. او با انعقاد قراردادی، سهام شرکت A را از سهامدار آن قرض گرفته و در بازار به فروش می‌رساند. در صورتی که پیش‌بینی او درست باشد و ارزش سهم کاهش یابد، سهم را در قیمت پایین‌تر خریداری کرده و به سهامدار باز می‌گرداند؛ و از اختلاف قیمت فروش سهم و خرید مجدد آن سود می‌برد.

فروش تعهدی برگرفته از فروش استقراضی در بازارهای جهانی می‌باشد که تأثیر مثبت بسیاری در نقدشوندگی و ایجاد بازار دو طرفه داشته است. فروش استقراضی با توجه به نرخ بهره و نحوه بازپرداخت مغایر با شرع و فقه اسلامی بوده و به همین جهت با تغییر و رعایت این اصول، فروش تعهدی در بازار بورس ایران ایجاد گردید تا بتوان از مزایای آن بهره برد. این فرایند مراحل و قوانینی دارد که در ادامه شرح خواهیم داد.

قرارداد فروش تعهدی

این قرارداد توسط کارگزار، بین سهامدار و متقاضی منعقد می‌گردد. سهامدار، مالک فعلی درصدی از سهام شرکت A می‌باشد و متقاضی شخصی است که سهم را از مالک قرض می‌گیرد. او احتمال می‌دهد ارزش سهام شرکت A در آینده کاهش یابد. در این قرارداد، موارد مهمی از قبیل: نماد، تعداد دارایی که در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد، دوره تنفس، نرخ تشویقی و . ذکر می‌شود.

(دوره تنفس، به مدت زمانی گفته می‌شود که مالک نمی تواند سهم خود را از متقاضی طلب کند)

(نرخ تشویقی، به میزان سود تعیین شده توسط مالک گفته می‌شود که سبب اشتیاق متقاضیان به فروش تعهدی می‌شود)

مراحل فروش تعهدی

بطور کلی فروش تعهدی که با قید وکالت از طرف مالک صورت می گیرد در پنج مرحله انجام می‌شود. این مراحل عبارتند از:

1. قرض کردن سهم از مالک
2. فروش آن به قیمت مناسب در بازار
3. منتظر ماندن برای پایین آمدن قیمت سهم
4. خرید مجدد سهم از بازار با قیمت پایین
5. بازگرداندن سهم به مالک و کسب سود

در ادامه این مراحل را به طور کامل شرح می دهیم.

1- قرض کردن سهم از مالک

مرحله اول در ساز و کار فروش تعهدی، توسط متقاضی صورت می گیرد. متقاضی با قرض کردن سهم از مالک آن، متعهد می شود که سهم وی را تا موعد سررسید همراه با سود به او بازگرداند.

2- فروش سهم به قیمت مناسب در بازار

متقاضی پس از امضای قرارداد و قرض گرفتن سهم از مالک، آن را در بازار به فروش می‌رساند. طبق اطلاعاتی که متقاضی دارد، احتمال می‌دهد که ارزش سهام در آینده کاهش یابد.

3- انتظار برای کاهش قیمت

مدت زمان رسیدن قیمت سهم به قیمت مورد نظر متقاضی، دوره انتظار می‌گویند. در صورتی که پس از اتمام دوره تنفس، مالک سهام خود را طلب نکند، این انتظار می‌تواند تا موعد سررسید ادامه یابد.

4- خرید مجدد سهم با قیمت پایین

پس از کاهش قیمت سهم و رسیدن به قیمت مطلوب، متقاضی سهم را مجدداً خریداری می‌کند. ممکن است پیش‌بینی متقاضی به واقعیت نپیوندد و او مجبور شود سهم را با قیمت بالاتر خریداری نموده و متضرر شود.

5- بازگرداندن وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله سهم به مالک

پس از اتمام دوره تنفس، مالک می‌تواند سهام خود را از متقاضی طلب کند. متقاضی، موظف است سهام را مجدد خریداری نموده و همراه با سود به او بازگرداند.

نمونه ای از نحوه معامله در فروش تعهدی

فرض کنید شخصی دارای 100 سهم از شرکت الف و قیمت روز هر سهم وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله این شرکت 1000 تومان باشد. شما احتمال می‌دهید که قیمت سهم این شرکت در آینده افت کرده و به مبلغ 500 تومان می رسد. شما می‌توانید 100 سهم را از مالک قرض بگیرید و به قیمت 1000 تومان به فروش برسانید. پس از گذشت چند روز که قیمت سهم به 500 تومان وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله رسید، مجدد 100 سهم را خریداری کنید و همراه با سود تعیین شده، به مالک بازگردانید. مابقی سود حاصل از تفاوت قیمت فروش سهم و قیمت خریداری مجدد آن به شما تعلق می‌گیرد.

اگر پیش‌بینی شما از آینده سهم به واقعیت نپیوندد و ارزش سهم افزایش یابد، شما باید 100 سهم را وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله با قیمتی بالاتر از قیمت فروش خریداری کرده و همراه با سود از پیش تعیین شده به مالک بازگردانید. سود مالک مشخص شده است و در هر صورت، دارایی و سود او تضمین شده می‌باشد. از این رو شما باید با احتیاط گام بردارید، زیرا ریسک این نوع فروش به طور کامل برعهده شما می‌باشد.

فرمول سود و زیان در فروش تعهدی

قیمت خرید مجدد - قیمت فروش سهم = ( سود/زیان ) بدست آمده از فروش تعهدی

وجه تضمین در فروش تعهدی

ممکن است پیش‌بینی متقاضی میسر نشود و پس از اتمام دوره تنفس، ارزش سهام فروخته شده افزایش یابد. در اینصورت متقاضی تمایلی به خرید سهم با قیمت بالاتر ندارد. طبق تعهدات قرارداد، برای تضمین بازگرداندن سهام مالک، متقاضی باید درصدی از ارزش قرارداد را در حساب خود به عنوان ضمانت قرار دهد.

کال مارجین چیست؟ چه زمانی رخ می دهد؟

متقاضی، موظف است که حداقل مبلغ تضمین را در حساب خود داشته باشد. این تضمین هر روز بر طبق وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله قیمت پایانی نماد و حجم سهام فروخته شده، بروز رسانی می‌گردد. در صورتی که وجه تضمین، از درصد ذکر شده در قرارداد کمتر شود، متقاضی کال مارجین می شود. ( به حالتی که موجودی حساب تضمین متقاضی، کمتر از حداقل تضمین مورد تعهد وی شود، اصطلاحاً کال مارجین می شود. متقاضی، در این حالت موظف است با شارژ حساب خود در مهلت مقرر، از وضعیت کال مارجین خارج شود)

شیوه تسویه در فروش تعهدی

تسویه نهایی در فروش تعهدی به دو شیوه صورت می‌گیرد: 1- در موعد سررسید 2- قبل از رسیدن به موعد سررسید

1- در موعد سررسید

پس از رسیدن موعد سررسید، متقاضی باید اوراق بهادار مالک را مجددا خریداری کرده و همراه با سود به مالک بازگرداند. ممکن است در زمان تسویه، نماد صف خرید شود و متقاضی نتواند اوراق بهادار را خریداری کند در این مواقع او باید به صورت نقدی، با مالک تسویه و مبلغی نیز بابت جریمه پرداخت نماید.

2- قبل از رسیدن به موعد سررسید

متقاضی و مالک هر دو می توانند قبل از رسیدن به موعد قرارداد درخواست تسویه را ثبت کنند. مالک در دوره تنفس نمی تواند سهام خود را طلب کند، اما پس از اتمام این دوره می‌تواند درخواست خود را در سامانه تامین ثبت کند. متقاضی نیز می تواند در صورت تمایل قبل از رسیدن به موعد تسویه (که در قرارداد ثبت شده است)، به چند روش تسویه کند که به توضیح آن می‌پردازیم؛

تاریخ تسویه	سود
تسویه در همان روز	۸۰ درصد متقاضی ، ۲۰ درصد مالک
تسویه در روز بعد	۹۰ درصد متقاضی ، ۱۰ درصد مالک
تسویه در دو روز بعد	۹۵ درصد متقاضی ، ۵ درصد مالک
تسویه پس از دو روز	در این حالت نیازی نیست درصدی از سود به مالک پرداخته شود و تنها سود تعیین شده در قرارداد، پرداخت می شود.

تسویه قبل از موعد سررسید در یک نگاه

به درخواست مالک

به درخواست متقاضی

سامانه تامین کارگزاران مختص فروش تعهدی

هر کارگزاری، سامانه‌ای جهت ثبت درخواست‌های فروش تعهدی طراحی کرده است تا مالکان بتوانند برای در اختیار قرار دادن دارایی خود، اعلام آمادگی کنند. برای این منظور لازم است مالکان با مراجعه به کارگزاری، قرارداد میان مشتری و کارگزار را امضا نمایند. کارگزار، دسترسی به این سامانه را در اختیار مالک قرار می‌دهد تا وی بتواند از طریق آن، نوع دارایی، تعداد سهامی که در اختیار متقاضیان مشتاق قرار می‌دهد و همچنین نرخ تشویقی را مشخص کرده تا در دیدرس متقاضیان قرار گیرد.

همچنین مالک از طریق دسترسی به سامانه تأمین می‌تواند درخواست تسویه نهایی و بازگشت سهم خود را زودتر از موعد سررسید ثبت کند. (مالک در فاصله زمانی بین اتمام دوره تنفس و موعد سررسید مجاز به ثبت درخواست در سامانه تامین می‌باشد) در موعد سررسید سامانه به صورت خودکار درخواست تسویه را ثبت می کند.

مراحل اعلام آمادگی مالکان به قرارداد فروش تعهدی

مالکانی که دارایی خود را با هدف سهامداری طولانی مدت نگهداری می‌کنند، می‌توانند از طریق ساز و کار فروش تعهدی علاوه بر حفظ دارایی خود، از نوسانات بازار نیز سود ببرند. مراحل فروش تعهدی برای مالکان به شرح ذیل است؛

1. مراجعه به کارگزاری
2. امضای قرارداد میان مشتری و کارگزار
3. قابلیت دسترسی به سامانه تامین
4. ثبت درخواست و موارد مورد نظر خود
5. سرمایه گذاری توسط کارگزار در سپرده بانکی و یا صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت (نحوه سرمایه گذاری به انتخاب مالک صورت می‌گیرد)
6. تسویه نهایی

فروش تعهدی مالک در یک نگاه

مراحل اعلام آمادگی متقاضیان به قرارداد فروش تعهدی

1. مراجعه به کارگزاری
2. امضای قرارداد میان مشتری و کارگزار
3. ورود به سامانه معاملات برخط
4. انتخاب سهام مورد نظر مطابق با استراتژی خود
5. واریز وجه تضمین
6. انجام فروش تعهدی سهام مالک
7. بلوکه شدن وجه در حساب مالک
8. خرید مجدد اوراق و تسویه نهایی

فروش تعهدی متقاضی در یک نگاه

مزایای فروش تعهدی

این نوع از فروش، بسیار فرصت آفرین بوده و مزایایی (برای مالک،متقاضی و بازار سرمایه) دارد که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم.

مزایا

استفاده از شرایط نامساعد سهم در جهت کسب سود

ثمربخش بودن اطلاعات شرکت هایی با کارامدی نامطلوب (اکثر تحلیلگران بر روی سهامی متمرکز می‌شوند که قیمت بازاری پایین‌تر از قیمت ذاتی دارند. از این رو، سهام شرکتهایی که به دلیل شرایط، مستعد کاهش قیمت هستند را گزینه مناسبی جهت سرمایه‌گذاری نمی‌دانند. فروش تعهدی اطلاعات این شرکتها را نیز مفید تلقی می‌کند)

کسب سود مالکی که دید بلند مدت دارد از نوسانات بازار

کسب سود متقاضیان در صورت پیش بینی درست آینده سهم

ایجاد بازار دو طرفه، به طوری که بازار مثبت و منفی هر دو قابلیت کسب سود دارد.

افزایش نقدشوندگی و جلوگیری از قیمت‌گیری نامطلوب سهم

معایب و ریسک فروش تعهدی

معایب

عدم وقوع پیش‌بینی متقاضی و بالا رفتن قیمت سهم (متضرر شدن متقاضی)

صف خرید شدن سهم و در نهایت تسویه نقدی و عدم بازگشت سهم به مالک

تشدید جو منفی و فروش بازار

دستکاری در قیمت

سخن آخر

فروش تعهدی، ابزاری است که کسب سود در روزهای منفی بازار را میسر می‌سازد. فروش تعهدی در کنار مزایایی که دارد، ریسک‌هایی نیز دارد که متوجه متقاضی می‌باشد. از این رو لازم است متقاضیان محتاطانه گام بردارند و تمام جوانب آن را بسنجند تا سود خوبی کسب کنند.

وظیفه اصلی بازارگردان در بورس چیست؟

استانداردهای بازارگردانی هدف از بازارگردانی افزایش نقدشوندگی از طریق سفارش گذاری همزمان در دامنه نوسان مشخص قیمتی است.

الزام ناشران بورسی و فرابورسی به معرفی یک بازارگردان فعال و موثر از اواسط سال ۱۳۹۹ و همزمان با ریزش بازار به کلیه شرکت‌ها ابلاغ شد و با توجه به این که این الزام هم‌زمان با ریزش بازار رخ داد، بسیاری از سهامداران تفسیر نادرستی از عملیات بازارگردانی را برداشت کرده و هدف از بازارگردانی را حمایت از بازار قلمداد کردند، در صورتی که مطابق استانداردهای بازارگردانی هدف از بازارگردانی افزایش نقدشوندگی از طریق سفارش گذاری همزمان در دامنه نوسان مشخص قیمتی است.

از سوی دیگر در بسیاری نمادها به دلیل عمق ناچیز سفارشات و شناوری بسیار پایین، حضور بازارگردان در نماد به خصوص در بازار نزولی به طور عمده، روند رو به پایین بازار را تشدید کرده و با توجه به محدودیت‌های ناشران و سهامداران عمده در تزریق نقدینگی برای بازارگردانی، این موضوع ناشران را با مشکل تامین تنخواه بازارگردانی همراه ساخته است و بسیاری از ناشران با توجه به وضعیت نامساعد اقتصادی توانایی تامین تنخواه بازارگردانی را نداشته و تمایلی به این موضوع نیز ندارند و محدودیت‌های ایجاد شده در فروش در برخی از روزها از سوی مقام ناظر نیز بر مشکلات این عملیات افزوده است.
از سوی دیگر به نظر تعیین پارامترهای بازارگردانی به ویژه حداکثر دامنه مظنه بدون توجه به پارامترهایی از جمله شناوری سهم و میزان نقد شوندگی نماد و به صورت یکسان در تمامی نمادها بوده که مغایر با شرایط کنونی بازار و عمق ناچیز آن است و به نظر می‌رسد باید این پارامترها همواره حسب شرایط و با توجه به میزان شناوری سهم در مقاطع مختلف زمانی مورد بازبینی قرار گیرد.
همچنین با توجه به اینکه در زمان صدور مجوز بازارگردانی سابقه‌ای از عملیات بازارگردان و تخصص بازارگردانی ملاک تصمیم گیری قرار نمی‌گیرد به نظر می‌رسد این موضوع نیز می‌تواند در اعطای مجوز بازارگردانی مورد بازبینی قرار گیرد و پیشنهاد می‌شود به طور واضح روابط بازارگردان و کارگزار به صورت مجزا تعریف و افشا شود تا افزایش شدید معاملات بازارگردان به دلایلی از جمله در راستای تامین منافع کارگزار صورت نگرفته باشد. همچنین از بازارگردانان درخواست شود به صورت کتبی به افشای روابط سهامداری خود و شرکت‌های تحت بازارگردانی بپردازند.
پیشنهاد می‌شود با توجه به منابع محدود ناشران و سهامداران عمده قابلیتی بر صندوق های بازارگردانی افزوده شود تا سهامدارانی که تمایل به استفاده از الگوریتم‌های بازارگردانی در چارچوب قوانین و مقررات دارند نیز از این قابلیت بهره‌مند شوند. در خصوص نمادهای تازه ورود نیز پیشنهاد می‌شود علاوه بر الزام به ناشران جدید به اختصاص بخشی از سهام خود به بازارگردانی نماد بخشی از منابع تامین شده در عرضه اولیه نمادها نیز به صورت خودکار به بازارگردانی نماد اختصاص یابد.

• مرضیه خزایی - مدیر سرمایه‌گذاری و بازارگردانی تامین سرمایه امید
• منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۶۰

اخبار مرتبط

انتخاب نائب رییس جدید هیات مدیره سازمان بورس

در جلسه روز گذشته هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار آقای علیرضا ناصرپور به عنوان نائب رئیس جدید هیئت مدیره سازمان بورس انتخاب شد.

تخلف های معامله سهام را بشناسید

قرار دادن کد بورسی در اختیار دیگران به عنوان یکی از ناهنجاری‌های متداول در بازار سرمایه شناخته می‌شود و یک کارشناس حقوقی جرایم ناشی از این موضوع را بررسی کرده است.

وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله

عملکرد ماهیانه نماد «کگل» در آذرماه ۱۴۰۰، در بازار سهام نشان از وضعیت باثبات‌تر این سهم در مقایسه با سایر رقبا و برخلاف وضعیت کلی بازار دارد.

به گزارش بیرونیت، در ماهی که گذشت شرکت معدنی و صنعتی گل گهر که با نماد «کگل» روی تابلوی اصلی بورس معامله می شود، موفق شد با وجود ریزش های پردامنه شاخص کل بورس، وضعیت تثبیت شده تری داشته و بتواند سهامداران خود را از ضررهای سنگین محفوظ نگاه دارد.

قیمت پایانی کگل در روز نخست آذرماه ۱۴۰۰، در محدوده ۲۳،۸۴۰ریالی به ثبت رسیده بود که در پایان ماه پس از افتی ۲۸۰ تومانی به محدوده ۲۱،۰۴۰ریالی رسید. این وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله در حالیست که بورس تهران نیز در این بازه زمانی افتی سنگین را تجربه کرده و شاخص کل بورس نیز با ریزشی بالغ بر ۵درصدی به محدوده یک میلیون و ۳۱۸هزار واحدی رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز که در ابتدای ماه گذشته در محدوده ۳۸۶هزار واحدی بود، در روز ۳۰ آذرماه و پس از پایان معاملات، در محدوده ۳۴۸هزار واحدی به کار خود در پاییز ۱۴۰۰ پایان داد. روند نوسانات شاخص هم‌وزن در آذرماه نیز حاکی از ریزشی ۱۰ درصدی است که با توجه به روند کلی بازار افت سنگینی را روایت می کند و نشان از وضعیت نامساعد اغلب سهم ها دارد.

با توجه به آمار و ارقامی که به ثبت رسیده و همچنین ریزش‌های سنگینی که در گروه معدن و صنایع معدنی رخ داده می‌توان گفت که نماد کگل موفق شده دوره بحرانی ماه آخر پاییز را با اصلاح حداقلی پشت سر گذاشته و وارد دی ماه ۱۴۰۰ شود.

البته میزان ورود و خروج پول حقیقی از این سهم نیز موید همین موضوع است که گل گهر توانسته با اتکا به عملکرد پایدار و صورت های مالی و گزارشات دقیقی که در اختیار سهامداران قرار داده، اعتماد حقیقی ها را جلب کرده و در روزهایی که پول حقیقی با سرعت بسیار بالایی از بازار خارج می شد، وضعیت این سهم به مراتب بعتر از اغلب نمادهای دیگر بود و بین شاخص‌سازها نیز از شرایط پایدارتری برخوردار بود.

از آنجایی که بازار سهام، زمستان را با یک جهش ۴۰هزار واحدی روی تابلوهای تالار شیشه‌ای آغاز کرده و از طرفی هم بسیاری از کارشناسان روزهای به مراتب بهتری را برای بورس تهران پیش‌بینی می‌کنند، انتظار می‌رود روند قیمتی سهم‌های مختلف (مخصوصا شاخص سازها) به مراتب بهتر از هفته‌های گذشته باشد.

هرچند نباید فراموش کرد تحلیل‌های بنیادی کگل نیز حاکی از بهبود وضعیت این مجموعه در حوزه صنایع معدنی خواهد بود چرا که سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط دولت این نوید را می‌دهد که احتمالا میزان تقاضا برای مصالح ساختمانی در آینده نه چندان دور افزایش چشمگیری خواهد داشت. در این صورت قطعا محصولاتی که کگل به بازار عرضه می‌کند نیز به دلیل نیاز بازار فروش به مراتب بالاتری نسبت به نیمه نخست سال جاری خواهند داشت.
طبیعی است که در این صورت گل‌گهر سیرجان با سهمی بیش از ۳۰ درصد در زمینه تولید کنسانتره سنگ‌آهن در کشور می تواند بخش بزرگی از سود حاصل از رونق بازار را به خود اختصاص داده و طبیعتا زمینه را برای بهبود چشمگیر روند ارزش سهام خود در بورس، فراهم کند.

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟

صندوق‌ های پوشش ریسک (Hedge Fund)، به عنوان دسته‌ای از شرکت‌های خصوصی این امکان را به سرمایه‌ گذاران می دهند جهت سرمایه گذاری کردن در فرصت های مختلف، پول خود را در آن قرار ‌دهند. این‌ شرکت ‌ها برای کسب سود، استراتژی‌های متفاوتی دارند. صندوق پوشش ریسک، ساختاری در سرمایه‌ گذاری مشترک وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله می باشد که توسط شرکت «مشاور سرمایه‌ گذاری» و یا «مدیریت مالی» تشکیل شده است که به سرمایه‌ گذاران خود امکان حضور جهت سرمایه گذاری در طیف وسیع‌ تری را می دهد. در این مقاله قصد داریم به بررسی جنبه های مختلف صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) بپردازیم.

صندوق پوشش ریسک (Hedge وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله Fund) چیست؟

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) به عنوان شرکت های سرمایه گذاری، توسط افراد حرفه ‌ای و با تجربه اداره می شوند. نحوه‌ی عملکرد این شرکت‌ها به گونه ای می باشد که افراد برای سرمایه‌گذاری فرصت‌های مناسبی پیدا می‌کنند که دارای ریسک زیادی هستند و در صورت‌ سود کردن، میزان سود رسانی آن زیاد است. این فرصت‌های سرمایه‌گذاری نیازمند تحقیقات و بررسی های زیادی می باشند و این امکان وجود دارد که بخش وسیعی از این تحقیقات وابسته به اطلاعاتی باشند که دسترسی به آنها به سادگی امکان پذیر نباشد. بنابراین مدیریت این شرکت ها توسط افراد حرفه‌ ای و با تجربه در سرمایه‌گذاری صورت می گیرد. انتخاب نام صندوق پوشش ریسک برای این شرکت، یک دلیل تاریخی دارد و برگرفته شده از فرصت‌ های خرید و فروش استقراضی می باشد؛ زیرا اولین صندوق در بازارهای نزولی و با هدف پوشش ریسک معاملات مارجین و اهرمی مورد استفاده قرار گرفته است.

در طی زمان و با گسترش انواع مفهوم پوشش ریسک، این مفهوم در انواع مختلف سرمایه‌ گذاری به کار گرفته شد. صندوق‌ های پوششی در حال حاضر در طیف وسیعی از بازارها و استراتژی‌ ها و از طریق بهره‌مندی از تکنیک‌ های مدیریتی ریسک و همچنین ابزارهای مالی، حضور دارند. دست یافتن به بازدهی بالا در اوضاع نامساعد بازار، هدف اکثر استراتژی ‌های سرمایه‌ گذاری می باشد. مدیران پوشش سرمایه، اقدام به سرمایه گذاری پول خود در سرمایه‌ ای می کنند که کنترل آن را بر عهده دارند، بنابراین مدیران و سرمایه‌ گذاران دیگر، در یک راه یکسان قرار می گیرند.

ویژگی های صندوق های پوشش ریسک

صندوق‌ های پوشش ریسک با صندوق‌ های سنتی از برخی جهات متفاوت‌ هستند که در ادامه به بررسی ویژگی های متمایز کننده این دو می پردازیم.

1- فقط در دسترس سرمایه‌گذاران واجد شرایط می باشد.

صندوق ‌های پوشش ریسک، اجازه ی گرفتن پول را فقط از سرمایه‌گذاران و اشخاصی دارند که واجد شرایط مشخصی هستند. برای مثال، در کشور آمریکا، افراد برای سرمایه‌گذاری کردن، باید یکی از شرایط ذکر شده در پایین را داشته باشند.

1- افراد باید در طی یک سال ۲۰۰.۰۰۰ دلار درآمد داشته باشند و تضمین کنند که در آینده نیز همین درآمد حفظ خواهد شد. این مقدار برای افراد متأهل، برابر با ۳۰۰.۰۰۰ دلار می باشد.

2- ارزش دارایی خالص افراد باید بیش از یک میلیون دلار باشد. ( به غیر از ارزش خانه محل سکونت)

3- متصدی، مدیر اجرایی، شریک و سایر افراد واجد شرایط که نوعی وابستگی به صندوق پوشش ریسک داشته باشند.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به این ترتیب، سرمایه‌گذارانی را که دارای قدرت مدیریت و کنترل ریسک ‌های احتمالی سرمایه‌گذاری های گسترده‌ تر هستند را مناسب این امر تشخیص می دهند. همچنین حدود ۶۵ درصد از سرمایه‌ی صندوق پوشش متشکل از سرمایه‌گذاران نهادی می باشد.

2- عرضه گزینه‌ های بیشتر در مقایسه با سایر صندوق‌ها

صندوق پوشش ریسک به‌ آسانی قادر است اقدام به سرمایه گذاری در زمین، مستغلات، املاک، سهام، ارزها، فروش استقراضی و قراردادها کند. در حالی که فعالیت صندوق‌های مشترک که تحت عنوان Mutual Funds هستند، محدود به حوزه‌ی سهام و اوراق قرضی می باشد. ابزارهای مالی برای مدیران امکان سودآوری حتی در شرایط رکود بازار سهام را به همراه دارد، این افراد معمولا از اهرم‌ها استفاده می‌کنند. صندوق‌های پوشش ریسک برای افزایش سود، اغلب از معاملات مارجین و وجوه استقراضی استفاده می کنند.

3- ساختار کارمزدی ۲ درصدی

اغلب صندوق ‌های پوشش ریسک، به صورت همزمان کارمزد نحوه‌ی عملکرد و ضریب هزینه را دریافت می‌کنند. این ساختار کارمزد تحت عنوان "دو و بیست" ( ۲% کارمزد مدیریت دارایی و ۲۰% سود حاصله) بیان می شود. به‌ دلیل دریافت ۲% کارمزد مدیریت دارایی، معمولا به این شرکت ها نقدهایی وارد می شود، زیرا آنها این 2 درصد را بدون توجه به کسب سود و ضرر دریافت می‌کنند. برای مثال در صورتی که صندوقی ۱ میلیارد جذب سرمایه داشته باشد، سالانه بیست میلیون دلار را بدون انجام هیچ کاری به عنوان کارمزد به دست می آورد.

4- عدم وجود نظارت گسترده بر روی آن‌ها

نهادهای ناظرِ بازار سرمایه در کشورهای دیگر، نظارت زیادی بر روی فعالیت ‌های صندوق سرمایه دارند. در مقابل، صندوق‌های پوشش ریسک شامل هیچ ‌کدام از مقررات نظارت بر نهادهای سرمایه‌گذاری نمی‌شوند و اجازه هیچ نوع بازرسی توسط دولت و یا هر سازمان دیگری را نمی دهند. بنابراین فعالیت خود را در خفای کامل انجام می دهند. البته به معنای این نیست که نهادهای نظارتی، فعالیت های کلاهبرداری را آزاد گذاشته اند. صندوق‌های پوشش ریسک توانایی بالایی در جذب اعتبار دارند و ضریب آن‌ها در جذب اعتبار از مؤسسات مالی و بانک‌ها بالاتر است.

راهبردهای سرمایه‌ گذاری در صندوق های پوشش ریسک

- فروش استقراضی: در فروش استقراضی، فروش بخشی از سهامی صورت می گیرد که صندوق مالک آن نیست. در روش فروش استقراضی، صندوق پس از حدس قیمت های آتی، اقدام به استقراض سهام افراد می کند و از طریق معامله ‌ای در بازار، شروع به استفاده از نوسان قیمت‌ها می‌کند.

- استفاده از آربیتراژ: صندوق های پوشش ریسک جهت بهره ‌بردن از اختلاف قیمت در انواع بازارها از آربیتراژ استفاده می کنند.

- بهره بردن از ابزارهای مالی مشتقه از جمله اختیار معامله و قراردادهای آتی

- سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با ارزش کم‌تر از حد معمول یا فاقد مطلوبیت

- استفاده از مزایای شکاف میان قیمت واقعی سهام و قیمت کنونی بازار

- سرمایه‌ گذاری در بازارهای جدید

معایب و خطرات صندوق های پوشش ریسک

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ های پوشش ریسک به دلیل سرمایه‌ گذاری در امور مختلف و همچنین نبود مقررات محدودکننده، همراه با سود زیادتری می باشد. البته که این گسترده بودن، خطرات زیادی را می تواند به دنبال داشته باشد. برخی از شکست های‌ اقتصادی معروف، مرتبط به صندوق‌ های پوشش ریسک می باشد. البته انعطاف زیاد صندوق‌ های پوشش ریسک برای مدیران مالی تاکنون توانسته سودهای بلندمدت بسیاری را به همراه داشته باشد.

پوشش ریسک به عنوان تلاشی جهت کاهش ریسک می باشد اما در حال حاضر اکثر صندوق‌های پوششی، به دنبال به حداکثر رساندن سود به ‌دست ‌آمده از سرمایه ‌گذاری و صندوق‌های پوششی می باشند. بنابراین، کاربرد این شرکت ‌ها محدود به پوشش ریسک نمی باشد. مدیران صندوق‌ های پوششی، اقدام به انجام سرمایه‌ گذاری ‌های پرخطری می کنند که ریسک بالاتری را نسبت به دیگر سرمایه‌گذاری‌ها دارد. در واقع همین ریسک بالاست که سرمایه‌گذاران بسیاری را به سمت این شرکت ها با این تفکر که «ریسک بیش‌تر باعث سود بیش‌تر می‌شود» جذب می‌کند.

برخی خطرات صندوق ریسک

1- اثر اهرم: علاوه بر پولی که در صندوق‌های پوشش ریسک توسط سرمایه‌گذاران سرمایه‌گذاری می شوند، این صندوق‌ها از بانک‌ها و نهادهای مالی دیگر نیز پول‌ قرض می‌کنند. برای مثال، صندوق‌های پوشش ریسک، مطابق با مقررات آمریکا می‌توانند در ازای هر 1 دلاری که تحت ‌عنوان سرمایه جذب می نمایند، از بانک ‌ها و سایر نهادهای مالی حدود 9 دلار قرض کنند. البته یک زیان ۱۰ درصدی منجر به از دست‌ رفتن کل سرمایه در صندوق شود. استفاده از اهرم و پول استقراضی ممکن است یک خسارت جزئی را تبدیل به یک ضرر خیلی بزرگ کند.

۲- استقبال از دارایی ریسک ‌پذیر: صندوق های پوشش ریسک به‌ صورت ذاتی به دنبال سرمایه‌گذاری با بازده حداکثری و البته پر ریسک ‌تر هستند.

۳- غیر شفاف بودن: متنوع ‌سازی پورتفولیو (سبد دارایی)، استراتژی معاملات و سایر تصمیم‌های صندوق برای سرمایه‌گذاران به صورت شفاف بیان نمی‌شود.

۴- کمبود نظارت: به دلیل کمبود نظارت مالی بر فعالیت‌های صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund)، اغلب آن‌ها ریسک ساختاری پنهانی دارند.

صندوق پوشش ریسک در ارز دیجیتال

در سال‌های گذشته به دنیا افزایش روند صعودی بیت‌ کوین و سایر ارزهای دیجیتال، این بازار در نگاه سرمایه‌گذاران به عنوان یک بازار قانونی و موجه جلوه کرد و تعداد زیادی از سرمایه گذاران را به‌ خود جلب کرد. البته سرمایه ‌گذاری در بازار کریپتو نیز بدون ریسک نمی باشد، زیرا تحت پشتیبانی دولت ها قرار ندارند و از زمان عرضه این مفهوم و ورود آنها به جهان فقط یک دهه می گذرد. با وجود ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال، بسیاری از سرمایه گذاران توانسته اند با انتخاب استراتژی‌ های درست خرید و فروش رمز ارزها، سود خوبی را از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال کسب کنند.

صندوق‌ های بزرگ، از عملکرد بیت‌کوین که حجم سرمایه‌ی کمی نسبت به طلا و ارزهای فیات دارد، آگاهی کاملی دارند. همچنین در جریان علاقه و تقاضای افراد به وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله سرمایه‌گذاری در این بازار می باشند. این ‌گونه از صندوق ‌ها با دو دیدگاه متفاوت به جامعه‌ی ارز دیجیتال نگاه می کنند؛ یکی دیدگاه "نگران" است، از این رو که ارزهای دیجیتال برای صندوق‌ها می توانند به عنوان یک رقیب محسوب شوند و دیدگاه دیگر که دیدگاه "قدردانی" می باشد که می تواند موقعیتی مناسب برای کسب سود زیاد برای این صندوق‌ها فراهم کند. در ارزهای دیجیتال، صندوق ‌های پوششی مشابه عملکرد یک صندوق پوشش ریسک معمولی عمل می کنند که کنترل یک پورتفوی شامل ارز دیجیتال را بر عهده دارند. دو نوع صندوق پوشش ریسک ارز دیجیتال وجود دارند که عبارتند از:

۱- صندوق‌ هایی که ارز دیجیتال را به صورت انحصاری کنترل می‌کنند.

۲- صندوق‌ هایی که سبد دارایی‌ آنها هم شامل ارزهای دیجیتال و هم شامل دارایی های دیگر می باشد.

صندوق های پوشش ریسک ارز دیجیتال، در هر دو حالت بالا، همواره برای زیاد کردن سود به‌ دنبال یک فرصت مناسب هستند، بنابراین، آن‌ها اقدام به سرمایه گذاری در ICO یا ارزهای دیجیتال می‌کنند و خرید و فروش را در وقت مناسب انجام می‌دهند.

این فرصت‌ های سرمایه‌ گذاری همان‌ طور که قبل ‌تر نیز بیان شد، توسط سرمایه‌ گذاران با تجربه و متخصص، کنترل، تعادل بخشی و تجزیه می‌شوند. به این ترتیب یک فرصت برد-برد برای متخصصان و سرمایه گذاران توسط صندوق پوشش ایجاد می شود. برای نخستین ‌بار در سال 2017، ایده‌ی میلیونر شدن در مدت زمانی کوتاه رخ داد و این وضعیت به‌دلیل انفجار قیمت ارزهای دیجیتال در این سال بود که توجیه رشد تعداد زیادی از صندوق‌های Hedge Fund ارز دیجیتال را به دنبال داشت. پانترا کپیتال، بلک مون، کوین کپیتال و بیت اسپرد جز معروف‌ ترین شرکت‌ های سرمایه ‌گذاری و صندوق Hedge Fund ارز دیجیتال می باشند. ارزهای دیجیتال نوسانی و پر ریسک هستند و ریسک سرمایه گذاران با سرمایه‌گذاری در این صندوق پوششی، دوبرابر می شود زیرا صندوق‌های پوشش ریسک بسیار بالایی دارند و حتی شبیه به قمار است.

سخن پایانی

سرمایه گذارانی که قصد دارند در صندوق پوشش ریسک ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، ابتدا باید در ارتباط با اعتبار صندوق و مدیران آنها تحقیقات لازم را انجام دهند. همچنین باید بدانند که آینده‌ی مالی آنها بستگی به توانایی و علم این مدیران در بازار مالی دارد.

وضعیت نامساعد بازار اختیار معامله

اقتصادزمانه : عملکرد ماهیانه نماد «کگل» در آذرماه ۱۴۰۰، در بازار سهام نشان از وضعیت باثبات‌تر این سهم در مقایسه با سایر رقبا و برخلاف وضعیت کلی بازار دارد.

در ماه گذشته شرکت معدنی و صنعتی گل گهر که با نماد «کگل» روی تابلوی اصلی بورس معامله می شود، موفق شد با وجود ریزش های پردامنه شاخص کل بورس، وضعیت تثبیت شده تری داشته و بتواند سهامداران خود را از ضررهای سنگین محفوظ نگاه دارد.

قیمت پایانی کگل در روز نخست آذرماه ۱۴۰۰، در محدوده ۲۳،۸۴۰ریالی به ثبت رسیده بود که در پایان ماه پس از افتی ۲۸۰ تومانی به محدوده ۲۱،۰۴۰ریالی رسید. این در حالیست که بورس تهران نیز در این بازه زمانی افتی سنگین را تجربه کرده و شاخص کل بورس نیز با ریزشی بالغ بر ۵درصدی به محدوده یک میلیون و ۳۱۸هزار واحدی رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز که در ابتدای ماه گذشته در محدوده ۳۸۶هزار واحدی بود، در روز ۳۰ آذرماه و پس از پایان معاملات، در محدوده ۳۴۸هزار واحدی به کار خود در پاییز ۱۴۰۰ پایان داد. روند نوسانات شاخص هم‌وزن در آذرماه نیز حاکی از ریزشی ۱۰ درصدی است که با توجه به روند کلی بازار افت سنگینی را روایت می کند و نشان از وضعیت نامساعد اغلب سهم ها دارد.

با توجه به آمار و ارقامی که به ثبت رسیده و همچنین ریزش‌های سنگینی که در گروه معدن و صنایع معدنی رخ داده می‌توان گفت که نماد کگل موفق شده دوره بحرانی ماه آخر پاییز را با اصلاح حداقلی پشت سر گذاشته و وارد دی ماه ۱۴۰۰ شود.

البته میزان ورود و خروج پول حقیقی از این سهم نیز موید همین موضوع است که گل گهر توانسته با اتکا به عملکرد پایدار و صورت های مالی و گزارشات دقیقی که در اختیار سهامداران قرار داده، اعتماد حقیقی ها را جلب کرده و در روزهایی که پول حقیقی با سرعت بسیار بالایی از بازار خارج می شد، وضعیت این سهم به مراتب بعتر از اغلب نمادهای دیگر بود و بین شاخص‌سازها نیز از شرایط پایدارتری برخوردار بود.

از آنجایی که بازار سهام، زمستان را با یک جهش ۴۰هزار واحدی روی تابلوهای تالار شیشه‌ای آغاز کرده و از طرفی هم بسیاری از کارشناسان روزهای به مراتب بهتری را برای بورس تهران پیش‌بینی می‌کنند، انتظار می‌رود روند قیمتی سهم‌های مختلف (مخصوصا شاخص سازها) به مراتب بهتر از هفته‌های گذشته باشد.

هرچند نباید فراموش کرد تحلیل‌های بنیادی کگل نیز حاکی از بهبود وضعیت این مجموعه در حوزه صنایع معدنی خواهد بود چرا که سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط دولت این نوید را می‌دهد که احتمالا میزان تقاضا برای مصالح ساختمانی در آینده نه چندان دور افزایش چشمگیری خواهد داشت. در این صورت قطعا محصولاتی که کگل به بازار عرضه می‌کند نیز به دلیل نیاز بازار فروش به مراتب بالاتری نسبت به نیمه نخست سال جاری خواهند داشت.
طبیعی است که در این صورت گل‌گهر سیرجان با سهمی بیش از ۳۰ درصد در زمینه تولید کنسانتره سنگ‌آهن در کشور می تواند بخش بزرگی از سود حاصل از رونق بازار را به خود اختصاص داده و طبیعتا زمینه را برای بهبود چشمگیر روند ارزش سهام خود در بورس، فراهم کند.